https://youtube.com/watch?v=Fb0BP96XrTE%3Fsi%3D6vw0E5l4BlbCb29I
Archiwum kategorii: Psychologia
Terapia dziecka w spektrum autyzmu
Dziecko z diagnozą spektrum autyzmu rozwija się według innego algorytmu, odmiennego wzorca rozwojowego niż dziecko nieautystyczne.
Różnice dotyczą wzorców komunikacyjno-emocjonalnych. Dziecko inaczej koduje informacje oraz inaczej je przetwarza i komunikuje. Inaczej nie oznacza gorzej.
Przez wiele lat istniało przekonanie, że najlepsze, co można zrobić to nauczyć dzieci autystyczne funkcjonowania w świecie osób nieautystycznych. Miały się dostosować, przez to zwiększyć szansę na odnoszenie sukcesów społecznych.
Rozwój badań pozwolił nam zrozumieć, że problem jest bardziej złożony.
Nie każde dziecko rozwijające się w spektrum wymaga terapii, często potrzebne jest wsparcie.
Jak zatem mądrze wspierać dziecko w rozwoju?
Jeśli chcemy wspierać mądrze, to musi się to odbywać w zgodzie z potrzebami danego człowieka i poszanowaniem jego godności i praw. Nie każda osoba w spektrum jest w stanie obronić się przed przemocą czy też jasno wyrazić swoje potrzeby. Niezbędna jest wrażliwość i uważność.
Na pierwszym miejscu powinniśmy widzieć człowieka, nie autyzm.
Etykiety szkodzą. Powodują, że przestajemy się zaciekawiać, już wiemy. Skoro wiemy, to nie pytamy.
Niezwykle ważne dla osób w spektrum jest budowanie samoświadomości. Uczenie jak dane dziecko przeżywa różne rzeczy, co się dzieje z jego ciałem, jaki jest jego profil sensoryczny, co się z nim dzieje, gdy przeżywa emocje.
Niestety, nie mamy do tego gotowego skryptu. Nie wystarczy rozmawiać o sposobach, trzeba odkryć, jak jest u tego konkretnego dziecka. Wynika to z tego, że wśród osób autystycznych jest bardzo duże zróżnicowanie. Ile osób, tyle możliwości.
ADHD — wczesne objawy
ADHD
Zespół kinetyczny opisywany zgodnie z obowiązująca w Polsce klasyfikacją ICD-10 popularnie nazywany jest nadpobudliwością psychoruchową lub zgodnie z klasyfikacją amerykańską — ADHD (zespół zaburzeń uwagi z nadaktywnością (attention-deficit/hyperactivity disorder).
Zaburzenie to cechuje się trudnościami z koncentracją uwagi, nadruchliwością i impulsywnością w stopniu utrudniającym funkcjonowanie dziecka bądź w stopniu niewspółmiernym do jego rozwoju.
ZABURZENIE OSOBOWOŚCI typu Borderline — Borderline Personality Disorder
Pojęcie zaburzenia borderline (zaburzenie z pogranicza albo pograniczne) do psychiatrii i psychologii klinicznej wprowadził pod koniec lat trzydziestych Stern. Nazwa dotyczyła takiego zaburzenia, którego objawy, z jednej strony są charakterystyczne dla stanów neurotycznych, z drugiej zaś — dla psychotycznych.
Wcześniej zaburzenia o objawach charakterystycznych dla nerwicy i psychozy nazywano: ukrytą schizofrenią, pseudoneurotyczną schizofrenią, schizofrenią ambulatoryjna albo charakterem psychotycznym.
Czytaj dalej ZABURZENIE OSOBOWOŚCI typu Borderline — Borderline Personality Disorder
Nie wylejmy dziecka z kąpielą, czyli o zamieszaniu wokół ADHD
Ostatnio dość głośno zrobiło się wokół rzekomego przedśmiertnego stwierdzenia przez doktora Eisenberga, iż ADHD nie istnieje.
Niestety, kolejny raz przekonujemy się, że ludzie mają ogromną potrzebę doszukiwania się sensacyjnych wiadomości, natomiast niezbyt chętnie je weryfikują.
Bardzo mnie, osobiście, poruszyły tego typu działania. Wiem ile trudu kosztuje rodziców wychowanie dziecka z ADHD, jak ciężka i długotrwała jest to praca. Poproszono nas o wypowiedz w tej sprawie.
Oto ona: Czytaj dalej Nie wylejmy dziecka z kąpielą, czyli o zamieszaniu wokół ADHD
Fascynujące umysły — sawanci
Zespół sawanta (ang. Savant Syndrome) to niezwykła dysfunkcja mózgu, która polega na tym, że ludzie nim obdarzeni posiadają ponadprzeciętne zdolności. Na przykład, niektórzy sawanci dzięki doskonałej pamięci mechanicznej potrafią zapamiętać raz przeczytaną informację do końca życia.
Wśród sawantów jest bardzo wiele osób z autyzmem czy zespołem Aspergera. Dziecko, czy dorosły z tymi przypadłościami będący świadkiem jakiegoś wydarzenia jest w stanie, nawet po długim czasie, dokładnie określić czas, miejsce i okoliczności danego wydarzenia. Informacje przestawiane są bardzo precyzyjnie, z ogromną dbałością o szczegóły.
Gdy trudno zrozumieć – ogólne wskazówki dla osób z trudnościami w zakresie kompetencji społecznych
Ludzie słabo rozumiejący relacje międzyludzkie często żyją z boku grupy. Nie oznacza to jednak, że zawsze jest to ich wybór i że jest im z tym dobrze. Niejednokrotnie jest bowiem tak, że bardzo chcą zrozumieć reguły rządzące światem społecznym jednak nie potrafią znaleźć skutecznej metody. Niestety, mało kto to dostrzega i podejmuje jakikolwiek wysiłek, by im w tym pomóc. Wynika to z wielu rzeczy, ale między innymi z tego, że nadal bardzo mało ludzi ma świadomość, jakiego typu są to trudności. Ludzie z zespołem Aspergera często nie potrafią określić swoich potrzeb lub wystarczająco jasno ich zakomunikować. Obawiają się, że zostaną odrzuceni, wyśmiani lub wykorzystani. Zamykają się wskutek tego w swoim małym światku i marzą o wsparciu, zrozumieniu i akceptacji.
Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne
Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (OCD, obsessive-compulsive disorder), nazywane też są nerwicą natręctw.O zaburzeniach mówimy, gdy mamy do czynienia za uporczywymi nawrotami myśli lub obrazów i przymusem wykonywania różnych czynności. Obsesyjne stany umysłu prowadzą do czynności natrętnych, rytualnych. Najczęściej występują pod postacią ciągłego mycia rąk, przymusu liczenia, czy też lękiem przed zachorowaniem. Szacuje się, że dotyka ono około 2% ludności.Charakterystyczne dla schorzenia jest to, że w niektórych momentach pacjent rozpoznaje, że obsesje lub kompulsje są przesadne i nieracjonalne. Obsesje lub kompulsje wywołują złe samopoczucie, pochłaniają dużo czasu (ponad godzinę dziennie), często też przeszkadzają w wykonywaniu pracy zawodowej czy też w zwykłych, codziennych działaniach i kontaktach społecznych.Podłoże Za OCD odpowiada pobudzenia jądra ogoniastego, jednego z jąder podstawy mózgu, do którego docierają pobudzenia z kory oraz dopaminowe projekcje z brzusznego obszaru nakrywki i istoty czarnej śródmózgowia. Zespół Touretta będący organicznym schorzeniem mózgu jest przykładem takiej nieprawidłowości. Zespól Tourette’a został po raz pierwszy odnotowany już w 1825 roku. Swoja nazwę zawdzięcza francuskiemu neurologowi Gillesowi de la Tourette, który w 1885 roku opisał pierwszy przypadek. U osoby nim dotkniętej co jakiś czas pojawia się kilkuminutowy przymus wykonywania niezamierzonych ruchów, tików, czy wypowiadania obscenicznych słów (koprolalia). Najpierw pojawia się poczucie przymusu, potem ruchy ciała i okrzyki. Ruchy są wynikiem pobudzenia skorupy, która ma projekcje do kory przedruchowej w płacie czołowym. Charakterystyczną cechą zespołu Tourette’a jest częste zmienianie się rodzajów i intensywności tików. OCD i zespół Tourette’a są wynikiem braku kontroli wyuczonych działań. Ciekawostki Sa dowody, ze pisarz Samuel Johnson i amerykanski koszykarz Mahmoud Abdul – Rauf cierpieli na zespół Tourette’a. Na podstawie materiałów historycznych rozważa się, czy na zespół Tourette’a cierpieli cesarz rzymski Klaudiusz, car Rosji Piotr I Wielki, cesarz Francji Napoleon, Molier lub Mozart.
|
Teoria umysłu — wprowadzenie
Teoria umysłu jest zdolnością do czytania w umyśle lub wiedzą o stanach mentalnych. W mózgu człowieka powstaje model służący do wyjaśniania i przewidywania zachowań własnych, a także innych ludzi. Chcąc wyjaśnić i przewidzieć rozmaite zachowania, odwołujemy się do intencji, uczuć, pragnień i przekonań, których nie potrafimy zobaczyć. Jednak jesteśmy przekonani i wnioskujemy o ich istnieniu i wpływie na zachowanie nasze oraz innych ludzi. Można zatem powiedzieć, że teoria umysłu to system pojęć i reguł, który pozwala ludziom przewidywać i wyjaśniać zachowania innych osób poprzez wykorzystywanie pamięci o nieobserwowalnych stanach umysłu tj. pragnieniach, przekonaniach, intencjach itp.
Dlaczego on jest „taki dziwny” — czyli o dorosłych z ZA
Dlaczego on jest taki dziwny?
W codziennym życiu spotykamy bardzo różnych ludzi. Jednych natychmiast obdarzamy sympatią, u innych zauważamy, że nadają na kompletnie innych falach. Jedni są bardzo towarzyscy, otwarci na świat i ludzi, a inni stoją z boku i często nawet nie starają się włączyć do rozmowy.
Drażnią nas czasem ich niezrozumiałe reakcje, dziwactwa lub monotematyczność. Ich wypowiedzi często wydają się nieadekwatne do sytuacji i hierarchii społecznej, mogą na przykład odnosić się tak samo do kolegi i przełożonego. Bardzo rzadko jednak zastanawiamy, dlaczego ten człowiek zachowuje się właśnie tak, a nie inaczej. Zwykle bardzo szybko określamy ludzi różniących się od nas jako dziwaków lub odludków. Tworzymy stereotypy, które wprawdzie czasem pomagają, bo porządkują nam świat, jednak bardzo często zwyczajnie krzywdzą.
Może warto więc czasem zatrzymać gonitwę myśli i spokojnie przyjrzeć się człowiekowi, który jest obok nas? Bywa bowiem tak, że człowiek obok nas zatopiony jest w swoim świecie i nie za bardzo potrafi zrobić ruch, który dałby nam sygnał, że potrzebuje czegoś więcej. Być może jest pełen lęku albo zwyczajnie nadmiar bodźców powoduje, że chciałby schować się w jakimś cichym kącie.
Relacje międzyludzkie zwykle mają ogromny wpływ na nasze samopoczucie, na to, jak jesteśmy odbierani i wreszcie na to, co sami o sobie myślimy. Dlatego warto o nie dbać, tak w życiu codziennym — w pracy, szkole, jak i na polu prywatnym.
Gdy trudności dotyczą dzieci, to staramy się, pomagamy, rozumiemy… Jednak z tych dzieci wyrastają kiedyś dorośli. Trafiają do świata, który już nie jest już taki wyrozumiały, wymaga, by się dostosować.
Jeżeli dorosły z diagnozą spektrum autyzmu wyrósł w środowisku przyjaznym, dbającym o jego rozwój, to miał szansę na wypracowanie sobie strategii, które pozwalają poradzić sobie w neurotypowym świecie. Często bywa jednak tak, że dzieci, mimo swoich trudności, dorastają bez wsparcia i świadomości dorosłych, że można i należy im pomóc. Każdy z nas mógł się z kimś takim zetknąć.
Jak więc ułatwić sobie wzajemnie kontakty?
Ludzie z zespołem Aspergera nie odbiegają intelektualnie od większości społeczeństwa. Bardzo często też ich iloraz inteligencji jest powyżej przeciętnej. Niektóre osoby w spektrum autyzmu mają szczególne uzdolnienia. Dotyczy to jednak tylko tzw. sawantów, stanowiących około dziesięciu procent wszystkich osób z zespołem Aspergera.
Ludzie w spektrum autyzmu mogą być dobrymi pracownikami. Wykonują swoje obowiązki starannie i z dbałością o szczegóły. Są rzetelni i słowni. Jeśli już coś wykonują, to oddają się temu bez reszty.
Osoby w spektrum autyzmu mogą mieć natomiast kłopoty z umiejętnościami organizacyjnymi, niezależnie od wykazywanego poziomu inteligencji lub wieku. Dotyczy to przede wszystkim umiejętności zorganizowania imprezy, spotkania, zbiórki (np. pieniędzy czy przedmiotów). Mogą mieć na biurku idealny porządek lub wręcz przeciwnie — tonąć w stercie nieuporządkowanych papierów.
Problemem może być dla nich myślenie abstrakcyjne i pojęciowe. Unikajmy więc zadawania pytań niejasnych, opisowych, bądźmy tak konkretni, jak to tylko możliwe. Unikajmy wielomówstwa.
Należy uważać z przenośniami czy porównaniami. Jest wielce prawdopodobne, że tekst zostanie odebrany dosłownie, więc użycie idiomu może rodzić wiele nieporozumień.
Zwiększenia intensywności nietypowych lub trudnych do zaakceptowania zachowań, wskazuje prawdopodobnie na podniesienie poziomu stresu. Niekiedy stres jest powodowany przez uczucie utraty kontroli. Związane jest to często z koniecznością trzymania się planów i rytuałów. Jeśli jest coś raz zaplanowane, człowiek z ZA będzie próbował niewolniczo trzymać się ustaleń.
Mimika i inne społeczne wskazówki mogą nie zostać zrozumiane. Większość osób z autyzmem ma trudności z odczytywaniem wyrazu twarzy oraz mowy ciała.
Normalne poziomy natężenia bodźców słuchowych oraz wzrokowych mogą być postrzegane jako zbyt wysokie lub zbyt niskie. Dla niektórych osób w spektrum autyzmu nawet brzęczenie świetlówki może być ogromnie rozpraszające. Istotne są także bodźce węchowe, smakowe lub dotykowe. Irytację może wzbudzać poklepywanie po ramieniu, przytulanie, zapalanie ostrego światła itp.
Oceniając umiejętności, niczego nie powinniśmy być pewni. Gdy np. osoba w spektrum autyzmu jest „geniuszem” w dziedzinie algebry, może nie być w stanie obliczyć prostej reszty posługując się kasą sklepową. Osoba taka może mieć niewiarygodną pamięć związaną z przeczytanymi książkami, usłyszanymi przemówieniami czy statystykami, ale mimo to może nie być w stanie przypomnieć sobie drobiazgu. Nierównomierny rozwój umiejętności to cecha charakterystyczna dla autyzmu.
Jeśli mamy jakieś uwagi, trzeba o tym mówić konkretnie i bez obelg. Przekazanie komunikatu wprost da efekt pożądany, natomiast atakowanie i podteksty będą zapewne zignorowane lub spowodują brak zrozumienia.
Wielu ludzi z zespołem Aspergera ma problemy z rozpoznawaniem ludzi. Będą się raczej skupiali na jakichś charakterystycznych elementach np. stroju. Dlatego często w nowym miejscu ludzie bywają dzieleni najpierw na grupki, a dopiero potem rozpoznawani indywidualnie.
Dość zauważalny jest także brak kontaktu wzrokowego. Osoba taka może albo go unikać lub „wpatrywać się” w twarz rozmówcy. Często wykonuje przy tym nienaturalne ruchy, które rozpraszają drugą osobę podczas rozmowy.
Ludzie, którzy wydają nam się inni, mogą widzieć i odbierać świat na swój sposób. Sprawiają przez to wrażenie, że nie zważają na uczucia innych, mogą mówić lub robić rzeczy w sposób dla nas niemiły. Nie należy jednak zakładać, że chcą nas zranić lub zignorować. Być może zwyczajnie nie rozumieją naszych uczuć. Być może nawet swoich uczuć nie potrafią rozpoznać.
Każdy ma uczucia, nie każdy jednak potrafi połączyć odpowiedniego słowa z tym, co się dzieje w jego głowie. Człowiek z zespołem Aspergera ma emocje równie silne, jak każdy inny, tylko inne sytuacje mogą je generować.
Nie znając sposobu odbierania bodźców i nie rozumiejąc ich wpływu na funkcjonowanie możemy ulec stereotypowi, że mamy do czynienia z kimś pozbawionym emocji lub uczuć wyższych. Nie jest to prawdą. Po lepszym poznaniu okazuje się bowiem, że kocha, cierpi i przeżywa równie głęboko, jak my. Problemem jest jedynie brak umiejętności pokazania tego w sposób, do jakiego przywykliśmy. Podobnie jest z odbiorem. Nasze emocje nie są dla niego widocznie. Ne widzi uśmiechu w oczach, grymasu niezadowolenia czy oznak zniecierpliwienia. To dlatego między innymi, tak trudno jest mu aktywnie uczestniczyć w luźnej rozmowie.
Błędem jest próba zrozumienia człowieka, który jest inny od nas, na podstawie rozumienia siebie. Przecież sposób odbierania świata może być bardzo różny. Nie zakładajmy, że wiemy co się dzieje w umysłach innych, bo nie każdy odbiera i przetwarza informacje tak jak my. Otwórzmy nasze umysły na odmienność i nie dajmy się zwieść stereotypom.